Uykusuzluk Epidemiği
(Poor Sleep Epidemic)
Yapılan son akademik araştırmalara göre, İngiltere'de halkın 10 da 6 sı, uyku eksikliği ve bozukluğunu yaşamaktadır.
Uykusuzluk problemin epidemik bir boyuta ulaşmasının ana sebeplerden biri de, 'modern gadgets' (smart phones-iPads, tablet computers vb) olduğu tespit edilmiştir. Bu problemin son 1-2 yılda %50 artığı yapılan araştırmalar göstermiştir.
Bilhassa cep telefonlar, iPad ve tablet computer'leri uykudan 1-2 saat önce yatakta kullanıldıkları zaman, cihazlardan yansıyan mavi ışık beyinin uykuya hazırlanma fonksiyonunu ve işlemini etkiliyor, yani uykuya hemen dalmayı geciktiriyor. Bu da, zihin-vücut sağlığı için önemli olan, standard 7-8 saat kaliteli ve dinlendirici uykunun alınamamasına sebep veriyor. Smart phone gibi cihazların verdiği mavi ışık, beyine uyuma zamanın geldiği sıgnalını veren melatonin hormon salgısının bastırılmasına sebep veriyor. Bundan dolayı, en iyi tavsiye de, uyumadan 2 saat öncesi, mavi ışık veren smart phone'ların yatak odasına hiç bir zaman alınmamasıdır.
* * *
Daha önceki köşe yazılarımızda da uyku, 7-8 saat altında düştüğü zaman bereberinde bir çok ciddi hastalıkları getirebileceğine detaylı bir şekilde değinmiştik. Örnek: obizetelik, kilo almak, kalp ve kanser gibi hastalıklara kapılar açılmış oluyor. Ayrıca, Amerikalı bilim adamların 'uykunun insan sağlığı üzerindeki önemi' başlığı altında yaptıkları son araştırmaların özetine göre; sadece 3 yılda beyinin faaliyetlerinde ciddi bir azalamaya yol açtığını, hafıza kaybı ve konsantrasyon eksilkiğine neden olabileceğini göstermişlerdir.
Uyku sırasında beyinin kendini zehirli maddelerden arındırdığını vurguluyan bilim adamları, gece uykusunun kalitesinin beyin sağlığı için çok kritik bir rol oynadığını da belirtmişlerdir. Uyku zamanı beyinin kendi kendini tamir etme, temizleme ve detox yapma zamanıdır. Eğer kaliteli bir uyku alınmazsa, beynin kendi kendini tamir etme ve toksinlerden temizlenme operasyonun %50 gerildiğine değinen bilim adamları, bunun da, beyinin 5 yıl daha erken yaşlanmasına sebep verebileceğini dikkatini çekmişlerdir.
* * *
Uykusuzluğun diğer sebepleri arasında; 1. Fiziksel (vücut ağrısı), 2. Tıbbi (nefes-göğüs hastalıkları), 3. Psikolojik (korku veya depresyon), 4. Çevresel (şehir gürültüsü), 5. İş saatleri (geceleri çalışmak), 6.Stres (düzensiz lifestyle), 7. Genetik, 8. Yaşlanma vb
sebepler uykusuzluğa ve uyku kalitesinin düşmesine sebep verebilir.
* * *
Sağlık uzmanaların değişik yaş gurubu için uyku miktarı tavsiyeleri:
1. Bebekler: 14-15 saat, 2. Çocuklar: 12-14 saat, 3. Okul çağındaki çocuklar: 10-11 saat, Lise çağındaki gençler ve erginler:
7-9 saat (minimum).
İlaçsız Tedavi
Düzensiz uykuya en iyi çare ilaçsız yöntemler, yani metod ve teknikleridir. Uyku ılaçları bağımlılık yaptığı gibi, yan tesirlerin de olduğu bilinen bir gerçektir. Yatmadan önce uygulanan popular zihin-vücut rahatlatma teknikleri arasında a) Zen Breathing, b) DBT-Diaphragmatic Breathing Technique, c) Self-hypnosis.
İlaçsız uyku metod ve tekniklerini öğrenmek istiyenler için iletişim adresimiz, Email: gulshev@aol.com
Uzman Pratisyen ŞEVKET GÜL, May 2014, London