ARTIK KUMARI BRAKMAK MÜMKÜN
Sunan: Sevket Gul, Akil-Zihin Saglik Pratisyen. BSc NLP-CBT BABCP (Haber Gazete, London)
Kumarın psikolojik yönü ve tedavisinde kullanılan başarılı bilimsel müdahale programı hakkında, zararlı bağımlılıklar-alışkanlıklar müdahale pratisyeni ŞEVKET GŰL sorularımıza şu açıklamalar ve bilgilerle yanıt verdi;
S. Uyguladığınız bu sonuç getiren programın ana özellikleri nedir?
Beş basamaklı bir program uygulanıyor.
1. Kişinin eğitilmesi: Genel kumar oynama risk faktörleri, bağımlılığın ve kumarcılığın psikolojisi ile kişinin bilimsel açıdan aydınlatılması.. Ornegin, Lotto’dan kazanma şansının 14 milyonda bir olduğunun manasını anlamak!
2. Beynin yeniden programlanması: Otomatikleşmiş kumar oynama davranışını yöneten beyin devrelerine, ilave-daha faydalı alternatif düşünce devrelerin kşiye yüklenmesi (NLP-CBT metod ve tekniklerle).
3. Stres kaynağını azaltmak: Günük stres birikimini azaltmak için, kişiye DBT dayafragmatik-derin nefes rahatlama ve bireysel-hipnoz tekniklerin öğretilmesi.
4. Yakın destek: Müdahale program süreci içinde kişinin uzmandan yakın destek görmesi (tel, text, email vs).
5. Lifestyle tasarımı: Kişinin lifestyle dengesi gözden geçirilerek, yaşam dengesinin daha etkili olması için uzmanla beraber yeni stratejilerin üretilmesi (çok çok onemli).
S. Kumar bir hastalıkmıdır?
Otomatik davranış haline dönüşen kumar bağımlılığı bir psikolojik hastalıktır. Beyindeki otomatik devrenin yerine daha cazip, çekici ve güçlü yeni bir devre yüklenmeden ve yukarda özetlenen bilimsel bir müdahale programından geçmeden, beyinde yerleşmiş zaralı davranıştan kişi müdahalesiz-tedavisiz kurtulamaz.
S. Psikolojik müdahale programı her “kumarcı” için geçerlimidir?
Kişinin kumarı brakmaya ‘kendisinin’ hazır olması, istemesi ve talep etmesi lazimdir. Bu çok çok onemli bir noktadır. Eş, aile, dost vs aracılığıyla ‘zorla itilen’ yarı istekli “kumarcıları” programa almıyoruz. Kumarcı bizle ilk kontaktını ‘yardım telefon çağrısını’ bizzat kendisi yapmalıdır.
S. Kişinin “kumarcı” olmasında en etkin faktörler, şartlar ve sebepler nedir?
“Kumarcı” olma rizikolarını bilimsel açıdan şöyle özetliyebiliriz;
1. Őgrenme Teorisi: Beynin yeni bir meşguliyeti-operasyonu becermiş olmasından gelen otomatik şartlandırma.
2. Cognitive-Bilişsel Model: Yanlış, hatalı ve eksik oğrenmeler, tecrübeler ve kısıtlı inançlar kumarcılık davranışını tetikliyor.
3. Bağımlılık Model: Otomatikleşmiş şiddetli oynama isteği, ateşi, alışkanlığı, arzusu, tadı alınmış heyecanın tekrar tekrar yaşanması, geri yakalanması ve aranışı kumar oynamak motivasyonun motorudur.
4. Őzkişilik Profil Teorisi: Negatif ve pozitif heyecan çalkıntısı içinde yüzmektenzevk alan, rizikoculuktan kamçılanan, uçurumun kenarında yurumeyi bir‘challenge’ gören, tezcanlı, sensasyon arayan bir kişilk profiline sahip olmak.
5. Karma Model: Biolojik, psikolojik ve sosyal değişkenliklerin etkisi hakim.
6. Lifestyle Dengesi Model: Kişinin a) ĺş, b) Istirahat, c) Hobi/meşguliyet, d) Gülme/eğelenme dengesizliğinden kaynaklanıyor. Bilhassa Hobi/meşguliyet ve
Gülme/eğelenme opsiyonları bir “çol” arazisi gibi olan kişiler “kumarci” olmaya, ve kumarın kölesi kalmaya çok eğilimli oluyorlar. Lifestyle dengesini anlamak için uzman olarak, ilk envanterini çikardığım bir alandır diye ekledi pratisyen Ş.GŰL.
Başarılı müdahale gören vatandaşlarımızın yanıtları ve tavsiyeleri
Mr. O.K. 34 yaşında, evli ve iş sahibi baba. 16 senelik kumarcılık bir geçmişi vardı. Bağımlılıktan kurtulmaya nasıl başardığını ve tavsiyelerini o da şöyle özetledi.
“Omrumun yarisi kumar oynamakla gecti. Ben brakmaya basardiysam herkes de brakabilir. Kumar bagimliligin sozluk anlami; “olumlu olmasi supheli olan bir ise bile bile para yatirmak-kaybetmek”. Bana gore ise; Gerekli oldugundan cogunu kazanmak umidiyle, kendine lazim olan parayi gozden cikarmak..
Esime gore ise; “sarhos yikilana kadar gider”. Yani hayatini bilincsiz bir sekilde devam ettirmek. Lezzetli yemeklerin fazlasini yemek sagliga zaralidir. Kotu seyler de zevklidir ve bagimlilik yapar (sigara, esrar, icki vs). Bagimli bir insan, baska seylerden zevk alamam dusuncesi icinde oldugu icin, surekli ayni seyi yapar. Baska seylerden zevk almasini bilmez. Yavas yavas onun icin sadece para konusur- para bulmak ve kumar oynamak.
Sundan 5, bundan 10, derken hayat biranda sadece paradan ibaret olur. Sabah uyaninca aklinda kazanilan veya kaybedilen para. Begenilen bir sey gorununce veya borc taksitlerini odemek icin gerekli paranin kumardan nasil kazanailcagini...
Ayrica insanin sevdiklerini ve yakin cevresini terslemesinide sagalar kumar oynamak...Bir sure sonra eskiden yapilan isler hatirlanmaz. Kafada sadece kumar dusuncesi dolanir...
Bunlarin hepsinin nedeni de oturulan yerden para kazanma hayalidir...Emeksiz para. Calismadan, ter dokmeden rahattan gelebilecek paranin ruyasi cok kolay, hos ve guzeldir..
Tum bunlari bilmeme ragmen kumar oynamaya devam ettim mi? Evet, ben de ettim! Neden? Cunku yetmiyor. Nekadar kazanirsaniz kazanin genede yetmiyor. O yuzden, kazansanda kaybetsende surekli oynamaya devam ediyorsunuz. Bile bile bir kolesi oluyorsunuz....
Cogu insanimiz rulet oynar (benim kumar uzmanlik alanim at yarislari, spor vs ‘bahis’ alani idi!). Rulet oynamak, seye benzer; yoldan gececek ilk arabanin rengi siyahmi olacak, yoksa kirmizimi?
Ayni seydir. Tamamen sansa bagli. Birde bu makinalarin iceriye aldiklari her 100 liranin sadece 30 lirasini oynayanlara verilmesi icin onceden programlandigini dusunursek, oynamaya devam etmek dusuncesinin nekadar curuk oldugunun farkina variyoruz..
Rulet oyniyan bir kisi, 10 lira atmis ve kaybetmisse, o 10 lirasini geri almak icin 1000 lirasini kaybeder. Ertesi gun de bin lirasini almak icin 10 000 lirasini kaybeder..O an, o kisiye-dusuncesine ulasamasiniz.. Yani soyle dusunun gerdek gecesi yatak odasina bir rulet makinasini koyun. Sizce kimi tercih ader? Kumar oyniyanlarin karisi dul, cocuklari yetim sayilirmis. Cok dogrudur..Kumar oyniyan kisiye herkez acirmis.
Sizin de hayatiniz bu denli etkiliyorsa ve ben kumar oynamaya devam etmek istemiyorum ama beceremiyorum diyorsaniz, sizde benim yaptigimi yapin, SEVKET Gul bey gibi bir uzmana gidin, 6-8 haftalik bir programla hayatiniz, ailenizi ve cocuklarinizi kotu bir gelecekten kurtarin simdi. Son sozum su “ benim sadece param gitti. Devam etseydim herseyimi (kendim dahil) kaybedecektim.
Kumar insanin kisiligini, karaterini degistirir, yalanci olmaya yoneltir, bir sure sonra yalancinin dogrusunada inanmazlar. Kumar oynamazsaniz, olabilecek en kotu sey ne olurdu? Hayatinizi, cocuklarinizi, ailenizi ve sevdiklerinizin istikballeri ile ‘zar atmaya’ devam etmeyin.....Cikisi, caresi ve cozumu varken simdi......” Mr. O.K...
Uzman ŞEVKET GÜL, kumar bağımlılığı olan kişilerin ilk yardım durağı GP leri olamalıdır diyor.
Gerekli olursa GP’ler kumarcılığı hastalık haline dönüşmüş olan bireyleri uzman pratisyenlere havale ederler.
Kumarı brakmaya hazır olan vatandaşlarımız ilave bilgi, destek ve mudahale için pratisyen ŞEVKET GUL’le direk tamasa gecebilirler şimdi.
Tel: 020 8886 1119, E-Mail: gulshev@aol.com or info@mindbodyresources.com