Çocuklarda Stres ve Obezite
(Stress and Obesity in Children)
Tıbbi-bilimsel raporlara göre, obezite ve fazla kilolu olan çocukların diğer gençlerden daha fazla stres altında olabilecekleri tespit edilmiştir (Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism Report). Bu yazımızda stresle obezite arasındaki bağlantıya değineceğiz. Junk food'un obeziteliği nasıl hızlandırdığnı diğer başka yazımızda gündeme getireceğiz.
Bullying'in büyük etkisi var
Holanda'da yapılan uzun bir araştırma ve çalışmaya göre, obezite olan erkek ve kız çocuklarda stres hormonu diye bilinen cortisol hormonun kandaki seviyesinin %50 fazla olduğu tesbit edilmiştir. Araştırmacıların raporuna göre bunun ana sebebinin çocukların 'bullied', yani alay ve şiddetten kaynaklanan 'psikolojik gerginlik' hallerinden kaynaklanmaktadır.
Cortisol stres hormonu kilo almayı tetiklediği gibi, bu çocukların sağlıklı beslenmelerini, normal ve sağlıklı bir kilo muhafaza edebilmelerini engelliyor.
İngiltere'de, 10-11 yaş grubundaki çocukların %30 un, ve 4-5 yasındaki çocukların da %25 obezite veya fazla kilo katogorisinde bulunmaktadır. Bu demek ki, bu generasyonun çocukları, kendi anne ve babaların generasyonundan daha erken bir yaşta ölme senaryosu onları beklemektedir!
Holandalı araştırmacılar, obezite olmiyan çocukların saçlarındaki cortisol stres hormonun seviyesinin, obezite ve aşırı kilolu olan çocuklardan daha az olduğunu tespit etmişlerdir. Çocuklar obeziteli ve fazla kilolu durumlarını muhafaza ettikçe, saçlarındaki cortisol stres hormonu seviyesini muhafaza ettiği ve artığı araştırmacılar tarafından tekrar vurgulanmıştır. Çocukların maaruz kaldıkları 'bullying' ortamaları (okul, arkadaş, aile, diğer sebep ve ortamlardan kaynaklianan) cortisol stres hormonun artmasınada, yani obzıte ve fazla kilo almaya ana tetikliyeci bir unsur olabileceği ispatlanmıştır. Bir çocuk 'bullying' etkisi altın'da yaşadığı zaman, çocuğun kendine olan özgüveni (self esteem) de zedelenmiş olur. Bu da, çocuğun okuldaki akademik başarısını ve genel gelişmesini baltalayabilir. Eğer çocuklardaki obezitelik, psikolojik sebeplerden (bullying, güvensizlik, aşağılık, imtihan stresi, üzüntü, taciz, şiddet, aile sorunları, boşanma, ve diğer ekonomik-sosyal-psikolojik travmalardan kaynaklanıyorsa; çocuklara zihin rahatlama tekniklerin öğretilmesi yanında, konuşma terapiler, yani NLP, CBT veya Hypnotherapy odaklı psikoterapi tedavilerle geciktirmeden çocuklara gerekli destek başlatılmalıdır.
Çocukların da lifestyle dengesini planlamamız lazım
İlk adımda, stresden dolayı obezite ve aşırı kilo taşıyan çocukların bu dönemlerde yaşamlarında taşıdıkları duygusal (emotional) 'hayat gerginliklerin' kaynağını tespit etmek gereklidir. Bunu, konusunda deneyimli bir uzman pratisyenle (NLP -CBT Psikoterapi) velilerin görüşmesi çok çok önemlidir. Yani, çocuğun psikolojik röntgenin çıkarılmasında, çocuğun yaşamındaki ana gerginliklerin tespit edilmesi, takıntıları terapi-tedaviyle tesirsiz bir hale getirmek, ve çocuğun bu duruma düşmemesi ve geleceği için, dengeli bir lifestyle tasarımın yapılması bakımından çok faydalı olur.
NOT: Çocuğun durumunun değerlendirilmesinde, ilk seansa iştirak etmesi şart değildir (eğer çocuk utangaçlık veya çekingenlik sergiliyorsa).
Çocukların stresli büyümesine tedbirler
Çocuklarımızın, strese karşı korumak için en önemli faktörler arasında; 0-7 dönemlerinde, veliler tarafından çocuğa verilen veya kazandırılan duygusal (emotional) alt yapısının sağlamlığına bağlıdır. Anne ve babaların, çocuklarını bilhassa 'duygusal stresten' korumaları çok çok kritiktir
(Misafiri olduğum, Radio Umut'da, her Salı günleri, 10-12am, çocuklar, gençler ve eğinlere yönelik stres'le mücadele ile ilgili programlarımızda sık sık vurguladığımız gibi).
Özet olarak: Gündemdeki sıkıntılarını veya gerginliklerini gölge gibi takip etmek, haberdar olmak ve takıntıları ortadan kaldırmak için gecikmeden yardım alinmalidir.
NOT: Stresli çocuklarına yardım ettiğim anne ve babaların, veya diğer velilerin konuyla ilgili deneyimlerini, görüşlerini ve yardım isteklerini bana email'den de yollayabilirler. Email: gulshev@aol.com
Uzman Pratisyen ŞEVKET GÜL, Jan 2014, London