Boşanmanın çocuklara verdiği ömür boyu psikolojik zarar

(The psychological damage caused by divorce in children)


 

İngilterede, çocukların üçte biri 16 yasına basmadan anne ve babaların  ayrılmasına ve boşanmasına şahit oluyorlar.  Anne ve babaların boşanmasiyle beraber gelen bu ağır duygusal stres dönemi çocukların fiziksel sağlıklarını ve düşüncelerini-duygularını-davranışlarını ömür boyunca çok negatif bir şekilde etkiliyor.  Örnek 1. Ergin döneme girildiği zaman vücud bağışıklık sistemin zayıflaması, (ve bundan da kanser, kalp ve diabetes gibi hastalıkların gündeme gelme rizikosunun artığı son araştırmalar tarfından teyid edilmiştir). 2. Okul ve akademik eğitimin gerilemesi. 3. Anxiety, güvensizlik, huzursuzluk, depresyon,  intihar düşüncelerin gündeme gelmesi, ve hatta intihara da teşebbüslerin görülmesi. 4. Sigara, alkol, uyuşturucu ve kumar ortamlarına kayma rizikosunun arttığı. 5. İnsan ilişkilerinde zorlanmalar. 6.Özgüvensizlik hissi 7. Kendilerine zarar verme (self-harm) 8. Mesleklerinde istikrarsızlık  9. Anne ve babaları yani, eş veya karı-koca geçimsizliklerin ve evlilik bozulmasının ilerde çocuklarda da tekrarlanması olasılığı vb...


Çocuklar çaresiz ve desteksiz


1000 çocuk ve boşanmış çiftler grubu üzerinde yapılan en son uzun bilimsel araştırmaların sonucuna göre;

Anne ve babaların geçimsizliklerine sahiit olan, ve boşanma süreci içinde kendilerini bulan çocukların duygusal yapıları ağır bir darbe alır. Bu ağır duygusal şartların içinde olan çocuklar  anne babaların ayrılmasında, kendilerine de yanlış bir pay çıkarmaya başlayabilirler. Boşanma kararı, çocukların gözünde, anne ve babaların onları sevmediğine bir delilımış gibi görebilirler. Ağır ve yüksek duygusal acı (emotional stress-anxiety) içinde olan çocuklar, anne babaların üzüntülerine kendi kaygılarını da onlara açmaya, paylaşmaya ve yüklemeye çekindikleri görülmüştür. Ayrıca, anne-baba geçimsizlik dramı arasında sıkışan çocukların, veliler tarafından kendi bireysel avantajları için kullanıldıkları, yani bir annenin/babanın çocuğunu eşine karşı bir tutum alması için çocuğunu  kışkırtması, zorlaması ve baskı yapmasının da çok yaygın olduğu raporda belirtilmiştir. Çocukların ve velilerin en büyük şikayetlerinden biri, boşanma süreci içindeyken kendilerine yeteri kadar psikolojik desteğin verilmediğidir. Yani coünselling, veya aile ilişkileri terapisiyle (NLP, CBT) gelen desteğe daha çabuk ulaşılması ve gerekli olduğu süreç boyunca sıcak psikolojik desteğin devam etmesi isteniyor.


Ömür boyu taşınan sağlık rizikosu


National Child Development organizasyonun 1958 yılında başlattığı, 7500 bir grup üzerinde uzun bir araştırmaya göre; 16 yasından önce anne ve babaların ayrılmasına ve boşanmasına şahit olan çocuklar 40 yaşlara geldikleri zaman, hastalık geliştirme risk faktörü diye bilinen CPR'in (C-reactive protein) yüksek olduğu tespit edilmiştir. Vücudta inflamasyona (inflammation) sebep veren CPR , diğer hastalıklara (kanser, kalp hastalıkları, diabetes, felç, ve erken ölüm) yakalanmaya-eğimlilik rizikosunu taşımaktadır.


Okul ve akdemik başarıyı etkiliyor


Boşanmış ağileden gelen çocukların okul ve akademik çalışmaları ve başarıları negatif bir şekilde etkilemektedir. Ayrıca anne baba birliği, sevgisi ve emniyeti eksik olarak büyüyen çocukların iş hayatlarında daha başarılı olma şansları baltalanmış oluyor.


Domino gibi bir etkisi var


Boşanmanın, çocuklar üzerinde 'domino effect' gibi bir etkisi vardır. Yani çocuklar büyüdüğü zaman, yukarda özetlenen fiziksel sağlıkları etkilenebileceği gibi, psikolojik sağlıkları da çok zarar görebilir. Düşünce-Duygu-Davranış, yani psikolojik bozukluğuna örnekler: Endişe, kaygı, huzursuzluk, kararsızlık, korku, panik atak, depresyon, intihar düşünceleri vb.gösterebiliriz.
Boşanma, çocuklarda zararlı bağımlılık ve davranışlara kayma eğimliliğini de artırdığı saptanmıştır. Örnek:  Sigara, alkol, uyuşturucu, kumar, bahis, agresiflik, hırsızlık, çetecilik gibi kriminal faaliyetlere bulaşmak vb.

ÖZET: Bir pratisyen olarak benim şahit olduğum en büyük riziko;  çocuklar evlendikleri zaman, anne babalarının sergilediği boşanma davranışını (bilinçaltından) kopyalama veya tekrarlama rizikosunu ve eğimliliğini beraberinde devamlı taşımaları, ve en onemlisi de, okul-akademik egitimlerinde gerilemeleridir.
Boşanma süreci içinde olan çocuklar, anne ve babalar ileride sağlıklarına getirebeleceği zararların azaltılması için, muhakkak bir uzman pratisyenden destek (terapi) almalıdırlar. Desteğe ihtiyacı olanlar,  aşağıdaki E-mail adresi kanalıyla direk temasa geçebilirler:  gulshev@aol.com

Uzman Pratisyen ŞEVKET GÜL, Feb 2014, London